Cách Kiểm Tra Linh Kiện Máy Tính Bàn Có Hoạt Động Tốt

Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm tra linh kiện máy tính, từng bộ phận quan trọng, giúp bạn phát hiện lỗi kịp thời và tăng tuổi thọ linh kiện.

Tại Sao Phải Kiểm Tra Linh Kiện Máy Tính Bàn?

Kiểm tra tình trạng hoạt động của linh kiện máy tính bàn là điều quan trọng để đảm bảo hiệu suất, độ bền và tránh các lỗi phần cứng nghiêm trọng. Nếu bạn nhận thấy máy tính chạy chậm, thường xuyên bị treo, khởi động không ổn định hoặc có tiếng kêu lạ, có thể một hoặc nhiều linh kiện đang gặp vấn đề. Dưới đây là cách kiểm tra cụ thể theo từng linh kiện:

Kiểm Tra Nguồn Máy Tính (PSU)

Bộ nguồn (PSU) là thành phần cung cấp điện cho toàn bộ hệ thống. Một bộ nguồn yếu hoặc lỗi có thể khiến máy tính sập nguồn đột ngột, khởi động chập chờn hoặc linh kiện bị hỏng.

Cách kiểm tra nguồn PSU

• Kiểm tra bằng phần mềm: Sử dụng phần mềm như HWMonitor hoặc OCCT để theo dõi điện áp trên các đường +3.3V, +5V, +12V. Nếu điện áp chênh lệch quá 5% so với giá trị chuẩn, có thể PSU bị lỗi.
• Dùng đồng hồ đo điện: Nếu có thiết bị chuyên dụng, bạn có thể đo điện áp trực tiếp từ nguồn để kiểm tra độ ổn định.
• Quan sát dấu hiệu hỏng hóc: Kiểm tra xem nguồn có phát ra tiếng kêu lạ, mùi khét hoặc quạt nguồn có quay bình thường không.

Giải pháp: Nếu nguồn không ổn định, hãy thay thế bằng bộ nguồn công suất thực đến từ các thương hiệu uy tín như Corsair, Seasonic, Cooler Master.

Kiểm Tra Bo Mạch Chủ (Mainboard)

Mainboard đóng vai trò kết nối và điều phối hoạt động của các linh kiện khác. Nếu mainboard bị lỗi, máy tính có thể không khởi động hoặc hoạt động không ổn định.

Cách kiểm tra mainboard

• Quan sát đèn báo lỗi EZ Debug LED (nếu có): Một số mainboard có hệ thống đèn báo lỗi giúp chẩn đoán sự cố CPU, RAM, VGA, ổ cứng.
• Kiểm tra bằng phần mềm: Dùng HWInfo hoặc AIDA64 để theo dõi nhiệt độ chipset và trạng thái hoạt động của các linh kiện kết nối.
• Kiểm tra linh kiện trên mainboard:
  • Tìm các tụ điện bị phồng, nứt hoặc rò rỉ.
  • Kiểm tra khe RAM, khe PCIe có dấu hiệu cháy chập hay không.
  • Dùng đa năng kế để đo điện áp các linh kiện quan trọng.

Giải pháp: Nếu mainboard có dấu hiệu hỏng, bạn có thể thử cập nhật BIOS, kiểm tra lại dây cáp kết nối hoặc thay thế bằng bo mạch mới.

Kiểm Tra RAM

RAM lỗi có thể gây ra tình trạng màn hình xanh (BSOD), treo máy, khởi động lại liên tục hoặc máy không nhận đủ dung lượng RAM.

Cách kiểm tra RAM

• Dùng công cụ Windows Memory Diagnostic:
  1. Nhấn Windows + R, nhập mdsched.exe, nhấn Enter.
  2. Chọn Restart now and check for problems để kiểm tra lỗi RAM khi khởi động.
• Dùng phần mềm MemTest86: Đây là công cụ chuyên sâu giúp phát hiện lỗi bộ nhớ bằng cách chạy nhiều bài kiểm tra khác nhau.
• Kiểm tra thủ công:

• • Rút từng thanh RAM ra và thử bật máy để xác định thanh nào bị lỗi.
  • Vệ sinh khe cắm RAM bằng cồn hoặc gôm tẩy bút chì.

Giải pháp: Nếu RAM bị lỗi, hãy thay thế bằng thanh RAM mới cùng bus và chuẩn DDR tương thích với mainboard.

Kiểm Tra Ổ Cứng HDD/SSD

Ổ cứng bị lỗi có thể khiến máy tính chạy chậm, treo, không khởi động được hoặc phát ra tiếng kêu lạ.

Cách kiểm tra ổ cứng

• Dùng lệnh CMD:
  1. Mở Command Prompt (Admin).
  2. Nhập lệnh:

chkdsk C: /f /r /x

• 1. Hệ thống sẽ quét và sửa lỗi ổ cứng.
• Dùng phần mềm CrystalDiskInfo:

• • Mở phần mềm và kiểm tra tình trạng ổ cứng qua các chỉ số S.M.A.R.T..
  • Nếu trạng thái hiển thị Caution hoặc Bad, ổ cứng có thể sắp hỏng.

• Nghe âm thanh ổ cứng: Nếu ổ HDD phát ra tiếng lọc cọc, rít mạnh, có thể nó sắp bị lỗi cơ học.

Giải pháp:

• Nếu ổ cứng báo lỗi, hãy sao lưu dữ liệu ngay lập tức.
• Thay thế bằng SSD nếu cần nâng cấp hiệu suất máy tính.

Kiểm Tra Card Màn Hình (GPU)

Nếu card đồ họa bị lỗi, bạn có thể gặp tình trạng màn hình bị sọc, giật lag, treo hoặc không nhận VGA.

Cách kiểm tra GPU

• Quan sát dấu hiệu hỏng:
  • Kiểm tra quạt tản nhiệt GPU có quay không.
  • Xem bo mạch có bị cháy, hỏng tụ không.
• Dùng phần mềm FurMark:
  • Chạy bài kiểm tra Stress Test để kiểm tra khả năng hoạt động và nhiệt độ GPU.
• Dùng MSI Afterburner:
  • Theo dõi nhiệt độ, xung nhịp và mức tải của card đồ họa khi chơi game.

Giải pháp:

• Nếu GPU quá nóng, hãy thay keo tản nhiệt và vệ sinh quạt.
• Nếu card đồ họa không nhận, hãy thử cập nhật driver hoặc thay cáp kết nối.

Kiểm Tra CPU

CPU bị lỗi có thể khiến máy tính bật không lên, bị quá nhiệt hoặc hoạt động chậm.

Cách kiểm tra CPU

• Dùng Task Manager:
  • Nhấn Ctrl + Shift + Esc, vào tab Performance để theo dõi mức sử dụng CPU.
• Dùng phần mềm AIDA64 hoặc Prime95:
  • Chạy bài kiểm tra Stress Test để xem CPU có hoạt động ổn định không.
• Quan sát nhiệt độ CPU:
  • Nếu nhiệt độ trên 90°C, CPU có thể bị quá nhiệt.

Giải pháp:

• Kiểm tra keo tản nhiệt, quạt CPU và hệ thống làm mát.
• Nếu CPU bị lỗi nặng, cần thay thế CPU mới hoặc mainboard nếu socket không tương thích.

Kiểm tra linh kiện máy tính bàn thường xuyên giúp bạn phát hiện sớm lỗi phần cứng và kéo dài tuổi thọ máy tính. Bằng cách sử dụng phần mềm kiểm tra, quan sát dấu hiệu hỏng hóc và bảo trì định kỳ, bạn có thể đảm bảo hệ thống luôn hoạt động ổn định.

Hy vọng những mẹo trên giúp bạn kiểm tra và duy trì máy tính trong tình trạng tốt nhất. Nếu gặp vấn đề nghiêm trọng, hãy mang máy đến trung tâm sửa chữa uy tín để được hỗ trợ.